Feestje vooraf
De dochter belt mij. Of ik de uitvaart van haar moeder wil begeleiden. Nee, niet à la minute, pas over anderhalve week. Dan krijgt haar moeder euthanasie.
‘Vindt ze het misschien prettig als ik vooraf nog even langskom om kennis te maken?’ vraag ik. Ja, dat is misschien wel een goed idee.
En dus rijd ik op een maandagmorgen naar het opgegeven adres. Ik had gedacht een zwaar zieke moeder in een bed aan te treffen, maar ze zit gewoon aan tafel, samen met haar twee dochters en een schoonzoon. Kopje koffie, koekje erbij. ‘Ik ben het’, roept ze en ze geeft me lachend de hand.
‘Zal niet vaak voorkomen dat je degene die gaat overlijden vooraf nog ziet’, vermoedt de dochter. Toch wel, moet ik bekennen. Het gebeurt vaker dat zieke mensen vooraf nog een en ander willen bespreken in een wensgesprek. Het geeft rust als alles goed is geregeld.
De moeder vertelt waarom ze niet meer verder wil. Van haar longen is bijna niets meer over, haar aders doen niet meer wat ze moeten doen en nu ook Alzheimer bezit van haar begint te nemen, hoeft het van haar niet meer. Het vooruitzicht om in een verzorgingstehuis te zitten, niemand meer te kennen en een last te zijn voor haar omgeving… ‘Daor moete toch nie an denke…’
Euthanasie krijg je niet zomaar. Daar gaat een lang traject aan vooraf. Ze is blij dat de artsen inzien en begrijpen waarom ze niet meer verder wil.
‘Ziet u er tegenop?’, wil ik weten. Ze schudt haar hoofd. ‘U zult het niet geloven’, zegt ze. ‘Maar ik ben de laatste weken gewoon aan het genieten. Er komen zoveel mensen langs. Ik krijg kaarten, ik krijg lieve brieven. Mensen brengen iets lekker voor me mee. Misschien stom om te zeggen, maar het voelt als een feestje.’
‘Helemaal niet stom’, zeg ik tegen haar. ‘Wat er anders over je wordt gezegd tijdens een uitvaartdienst, hoor je nu…’
DELA maakte daar een tijdlang reclame voor. ‘Waarom wachten met iets moois zeggen als het ook vandaag kan?’ Ik meen me een ondernemer uit Breda te herinneren die er zelfs brood in zag: afscheidsfeestjes vooraf. Geen idee of het is aangeslagen en of hij er ook daadwerkelijk goed belegde boterhammen mee op de plank kreeg, maar het idee is mooi. Ik denk ook aan het afscheid van een dorpsgenote eind augustus. Haar zoon en dochter organiseerden een vervroegd feest voor haar, toen duidelijk was dat ze haar 85ste verjaardag niet meer ging halen. Ze was een middag en avond lang het stralende middelpunt. Iedereen mocht een laatste groet opschrijven. Het resultaat? Een mand vol lieve berichtjes, het moet voor haar hartverwarmend zijn geweest.
En zo moeten ook de laatste dagen voor deze 76-jarige moeder zijn geweest. Een groots afscheid hoefde ze dan ook niet meer. ‘Houd het maar simpel’, was haar boodschap.
Dat werd haar afscheid ook. Geen dienst, geen toespraken, geen foto’s en muziek. Ze had haar feestje vooraf al gehad en ze had er intens van genoten.
