Anna

We zaten samen met de kinderen van Anna en hun partners om de houtkachel in de kamer. Buiten regende het en rukte een kille novemberwind de laatste blaadjes van de bomen. Binnen zorgde het brandende hout voor een aangename warmte.

We waren bij elkaar gekomen om te praten over Anna, die een paar dagen eerder vrij plotseling was overleden. Wat zouden de kinderen gaan zeggen bij de uitvaart, hoe konden ze het kort en bondig houden en het toch mooi verpakken?

98 jaar en 8 maanden was hun moeder geworden. Oud, heel oud en lang had ze zichzelf kunnen redden. Met de nodige mantelzorg dat wel, totdat een jaar of vijf geleden de grijze mist, die zoveel ouderen treft, ook in haar hoofd was gaan zitten. Drie jaar geleden was ze daarom naar een verzorgingstehuis gegaan, waar ze weleens ‘lilluk’ kon doen, vertelde de zoon. Mopperen op de verzorgsters, hard roepen en schelden zelfs, wat ze eerst nooit deed. Maar ze kon ook nog steeds heel gevat uit de hoek komen – haar gevoel voor humor had ze nooit verloren.

Vol liefde spraken de kinderen, alle drie zestigers, over de vrouw die hen had gebaard en grootgebracht. Een doener was ze geweest, altijd had ze wat omhanden moeten hebben. Stilzitten kon ze niet. Ze molk de koeien op de boerderij, hielp bij het oogsten, stak de handen uit de mouwen als er verbouwd moest worden (de zoldering was door haar eigenhandig van extra beton voorzien), vulde honderden potten met zelfgemaakte appelmoes en breide voor de hele familie dekens en dassen. Ik herkende er wel een beetje van mijn moeder in.

Het blijft een van de mooiste onderdelen van ons vak: luisteren naar het levensverhaal van de persoon die we naar zijn of haar laatste rustplaats mogen begeleiden. Niet altijd gemakkelijk, als er onenigheid in een familie is, als de verhoudingen zijn verstoord, maar een genot als dat niet zo is, zoals in dit gezin.

‘Weet je nog….’ zei de een, waarna de ene anekdote de andere volgde.

Ze hadden een makkelijke moeder gehad, vonden de dochters. Veel kón en mocht. Zo had de oudste borstrokken paars geverfd op het fornuis en de Duitse naamvallen mocht ze op het behang van haar slaapkamer schrijven. Dat dát bijzonder was, realiseerde zij zich pas toen ze het aan vriendinnen vertelde. Bij hen thuis was daar geen sprake van.

Eenvoudig en kleurrijk tegelijk was hun moeder geweest en terwijl iedereen in deze tijd op zoekt lijkt naar zijn ware zelf, had deze vrouw van bijna een eeuw oud daar nooit een probleem van gemaakt. Ze wás zichzelf. Geen toneel, geen poppenkast.

Zo moest ook haar afscheid zijn en zo werd haar afscheid. Met haar breiwerken op de stoelen, een tak van de beukenboom uit haar tuin op de kist en de verhalen van haar kinderen. Soms een snik, maar veel vaker een glimlach op de gezichten.

Ook bij ons – die haar niet eens hadden gekend. Buiten joeg de wind nog steeds op bruine en vergeelde blaadjes, binnen was het warm – precies zoals bij Anna thuis.